Najzimniejszy maj od 1991 roku, takie założenie można już chyba przyjąć, choć na szczegóły trzeba poczekać do momentu opracowania danych przez IMIGW. Wcześniejsze długoterminowe prognozy wskazywały raczej, że maj będzie nieco cieplejszy względem normy z lat 1981-2010, ale długoterminowe prognozy to wróżenie z fusów. Można jednak postawić kilka hipotez tej nagłej, wydawać by się mogło, zmiany. Jedną z nich jest wyjątkowo niska aktywność Słońca, które jest w fazie minimum swojego 11 letniego cyklu. Jednak od lat 60 XX w. aktywność słoneczna spada, a temperatura na naszej planecie wciąż rośnie. W ostatnim dziesięcioleciu korelacja między aktywnością Słońca, a temperaturą na Ziemi jest wręcz ujemna. Inną, może bardziej prawdopodobną, jest efekt zahamowania gospodarki światowej w uniku pandemiami wywołanej przez koronawirusa SARS-CoV2. Z badań opublikowanych w czasopiśmie „Nature Climate Change” wynika, że nastąpił spadek oświatowej emisji CO2 o 17%, a w Polsce o 23%. Czy chwilowy spadek emisji CO2, który utrzymuje się w atmosferze przez kilkaset lata, mógł wywołać taki efekt? Sam spadek emisji może nie, ale w wyniku pandemii nastąpiło uziemienie 90% samolotów, które odpowiadają co prawda tylko za około 3% globalnej emisji CO2 i około 14% emisji tego gazu ze środków transportu, to jednak, jak dowodzą badania, ich odziaływanie na klimat jest znacznie silniejsze z powodu smug kondensacyjnych.
Silniki lotnicze emitują parę wodną, gazowe związki siarki, cząstki sadzy, które stanowią jądra kondensacji konieczne do tworzenia się kropelek wody lub kryształów lodu. Smugi kondensacyjne określane przez Światową Organizację Meteorologiczną Cirrus homogenitus, mogą się utrzymywać przez kilka dni i w wyniku rozpraszania, zmiany swojego kształtu, są często nie do odróżnienia od naturalnie powstających chmur piętra wysokiego, czyli Cirrus. Chmury niskie mają zbliżoną temperaturę do powierzchni Ziemi, mają więc niewielki wpływ na promieniowanie długofalowe emitowane przez Ziemię. W ciągu dnia silniej odbijają światło słoneczne niż w nocy promieniowanie zwrotne Ziemi. Ich efekt netto na klimat jest chłodzący - ujemne wymuszenie radiacyjne. Z kolei chmury wysokie, do których należą smugi kondensacyjne, mają znacznie niższą temperaturę w stosunku do powierzchni Ziemi i znacząco redukcją promieniowanie długofalowe emitowane przez Ziemię, słabo natomiast odbijają światło słoneczne. Ich efekt neto jest ogrzewający. Jak wynika z badań Ulrike Burkhardt i jej współpracowników z niemieckiego Instytutu Fizyki Atmosferycznej, efekt ogrzewający smug wzrośnie z 50 miliwatów na metr kwadratowy powierzchni Ziemi w 2006 r (ostatnim roku, dla którego dostępny jest szczegółowy spis ruchu lotniczego) do 160 mW/m2 w 2050 roku, kiedy spodziewany ruch lotniczy będzie cztery razy wyższy. W roku 2018, jak wynika z danych ICAO, linie lotnicze przewiozły dwukrotnie więcej pasażerów niż w roku 2006 i około półtora razy więcej ton towarów. Niewątpliwie zaistniała sytuacja pozwoli naukowcom na weryfikacje wielu hipotez, nikt bowiem nie zgodziłby się na tego rodzaju eksperyment w normalnych warunkach. Wcześniejsze wydarzenia, jak zamach z 11 września 2001 r., czy wybuch wulkanu na Islandii w kwietniu 2010 r., ograniczyły ruch lotniczy lokalnie, dziś ma to charakter globalny. Jakie będą tego efekty dowiemy się zapewne już wkrótce.
Tymczasem w lesie niewielkie zmiany, a przebieg fenologicznych pór roku jest niemal książkowy, żądnych odstępstw od wyznaczonych przez wieki przystosowań. W dnie lasu nowości brak, natomiast pośród krzewów kwitnie dereń świdwa i kruszyna pospolita, której kwitnienie zdradziło brzęczenie pszczół i trzmieli kłębiących się wokół jej niepozornych kwiatów. Na kolejną porę roku, wczesne lato, przyjdzie nam poczekać prawdopodobnie do przyszłego tygodnia. Według prognoz pierwsza połowa czerwca może też być również chłodniejsza od normy, ale te są coraz trudniejsze do sprecyzowania, o ironio losu, właśnie z powodu braku danych z przyrządów zamontowanych w samolotach.
Kolejne informacje z lasu za tydzień.
Piotr B.